Projeler
Türkçe Dil Araştırmaları Bağlamında Herman F. Kvergić’in Dictionnaire des phonèmes Türk adlı eseri
Proje sorumlusu: Dr. Astrid Menz
Proje ortagı: Prof. Dr. Jens Peter Laut (Universität Göttingen, Turkologie)
Kütüphaneye sahaftan Dictionnaire des phonèmes Türk adlı daktilo edilmiş eski bir eserin tek nüshası alındı. Tarihlendirilmemiş üç ciltlik bu eser muhtemelen 1930’lu yıllardan kalma bir nüshadır. İlk iki ciltte Türk dilinin fonemlerine göre düzenlenmiş etimolojik incelemeler yer almaktadır; üçüncü ciltte ise Türk dilleri ile Hint-Avrupa dillerinden kelime eşleştirmeleri bulunmaktadır.
Yazar Hermann Feodor Kvergić, 1930’lu yıllarda La psychologie de quelques éléments des langues Turques başlıklı Güneş Dil Teorisi bağlamında “ünlü” olan yazıyı kaleme almış Viyanalı bir şarkiyatçıdır. Daktilo metni sayısal ortama aktarılmıştır ve MENAdoc sitesinde genel kullanıma açılmıştır. Bu temelde Kvergić ve eserine ve bu eserin Türkiye’deki dil araştırmaları üzerindeki etkisine yönelik daha geniş bir sayısal seçki oluşturulacaktır.
The Dīvān-ı Muḥibbī: The Hamburg Manuscript by Sultan Süleyman the Lawgiver (1554). A Commented Critical Edition with Facsimile
Kanuni Sultan Süleyman’ın 1554 yılından kalma bir divanı olan Hamburg Yazması’nı kullanıma açmaktadır. Bu kudretli hükümdar, şiiri Allah’a olan ilahî aşkı için ve aynı zamanda bir erkeğe veya kadına karşı olan dünyevî aşkını ilan etmek için ve Muhammed Peygamber’i yüceltmek amacıyla da kullanıyordu.
Bunun dışında şiirlerinde savaş çağrıları da bulunmaktadır ve Osmanlı ile Safeviler arasındaki İslami çatışmaya da şahane bir üslupla değinmektedir; fakat ayrıca, Sultan’ın bizzat yer aldığı, kendi karanlık yanlarını da haklı çıkaran kişisel bir imaj ortaya koyduğu kültürel bir gelenekten de bahsetmektedir. Bu projeyle, Sultan Süleyman’ın diğer Divan-Derlemelerine kıyasla Hamburg Yazması’nın özellikleri araştırılmakta olup bu şiirin siyasi boyutu sorunsalı ilk defa yakından incelenmektedir.
Seçilmiş Yayınlar
Bartholomä, Ruth. “A Paper Tiger? Linguistic Rights and the European Charter for Regional or Minority Languages (ECRML)”. Bülent Bilmez (Derl.). Türkiye’de Dil Hakları ve Dilsel Çoğulluk. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi 2021. 155–170.
—. “Neo-Ottomanism, Purism or What? Current Suggestions for the Replacement of ‘Foreign Words’ in Turkish”. Ruth Bartholomä; Jens Peter Laut (Derl.). The Turkish Language Reform and Beyond: A Never-Ending Story? Wiesbaden: Harrassowitz 2021 (Turcologica, 126), 77–114.
— (Jens Peter Laut ile): “Introduction: Aspects of Language Policy and Planning in the Republic of Turkey”. Ruth Bartholomä; Jens Peter Laut (Derl.). The Turkish Language Reform and Beyond: A Never-Ending Story? Wiesbaden: Harrassowitz 2021 (Turcologica, 126), 13–27.
Menz, Astrid. „The Gagauz Female Marker -(y)ka“. Turkic Languages 19 (2016). 53–62.
—; Csató, Éva Ágnes; Turan, Fikret (Hrsg.). Spoken Ottoman in Mediator Texts. Wiesbaden 2016.
Czygan, Christiane. “The Ottoman Ruler Poet Sultan Suleyman I, his Third Divan and its Reception beyond the Palace Walls”. In Rulers as Authors in the Islamic World. Knowledge, Authority and Legitimacy.(eds.) Maribel Fierro, Sonja Brentjes, Tilman Seidensticker. Leiden: Brill, 2024. 547-560.
— .“Poetry and Politics. The Alevites in Sixteenth-Century Ottoman Literary Sources”. In In the Steps of the Sultan (eds.) Tylor Brand, Bilal Orfali. Beirut: American University of Beirut Press, 2024. 63-76.
— . “Masters of the Pen: The Diwans of Selīmī and Muḥibbī.” In 1516: The Year That Changed the Middle East and the World. AUB December 7-9, 2016. (Ed.) Abdulrahim Abuhusayn. Beirut: AUB Univ. Press, 2021. 111-133.
— . “Depicting Imperial Love: Love Songs and Letters between Sultan Süleyman (Muhibbī) and Hürrem.” In Suleyman the Lawgiver and His
Reign. New Sources, New Approaches. (eds.) M. Fatih Çalışır, Suraiya Faroqhi, M. Şakir Yılmaz. İstanbul: İbn Haldun University Press, 2020.
247-265.
— . “Songs of Power and Love: Context and Content of the Third Divan of Sultan Suleyman the Magnificent.” In Poetry: Interpretations and Influence on the World. (ed.) Vivian Norton. New York: Nova Publ., 2019. 47- 68.
— ; Stephan Conermann (eds.), An Iridescent Device: Pre-modern Ottoman poetry. Göttingen: Bonn University Press, 2018. 268 pp.
— . “Power and Poetry. Kanuni Sultan Suleyman’s Third Divan.” In Turkey at a Glance II. Turkey Transformed? Power, History, Culture. (eds.)
Meltem Ersoy, Esra Ozyurek. Wiesbaden: Springer, 2017. 101 – 112.
— . “The Young Ottomans and their Journal Hürriyyet (1868-1870) Revisited.” In A hundred-petalled tulip – Bir sadbarg lāla. Festgabe für Claus Schönig. (eds.) Ingeborg Hauenschild, Matthias Kappler, Barbara Kellner-Heinkele. (Studies on the language, history and culture of the
Turkic peoples; 22) Berlin: Klaus Schwarz Publ, 2016. 48-60.
Menz, Astrid. „Idioms and Dialogues in Holdermann’s Grammaire Turque (1730)“. Spoken Ottoman in Mediator Texts. Hrsg. Éva Ágnes Csató, Astrid Menz, Fikret Turan. Wiesbaden 2016. 147-160.
—. „Expressions for Prospective and Avertive in Turkish and Gagauz“. Ankara Papers in Turkish and Turkic Linguistics. Hrsg. Ufuk Ataş, Çiğdem Sağın Şimşek, Jochen Rehbein, Deniz Zeyrek. Wiesbaden 2015. 647–657.
—. „188. Gagauz“. Wordformation: An International Handbook of the Languages of Europe. Hrsg. Peter O. Müller, Ingeborg Ohnheiser, Susan Olsen, Franz Rainer. Berlin: Mouton de Gruyter 2015. 3433–3442.
—. „Gagauz (People)“. Encyclopaedia of Islam. Third Edition. Bd. 3. Hrsg. Kate Fleet, Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas, & Everett Rowson. Leiden 2015. 122–123.
—; Schroeder, Christoph. „Schrifterwerb in der Türkei (und türkischer Schriftspracherwerb in Deutschland)“. Schriftsprach- und Orthographieerwerb: Erstlesen, Erstschreiben. Hrsg. Helena Olfert, Christina Röber. Baltmannsweiler 2015. 55–68.
—; Demir, Nurettin; Karakoç, Birsel (Hrsg.). Turcology and Linguistics. Éva Ágnes Csató Festschrift. Ankara 2014.
—. „Gagauz (Language and Literature)“. Encyclopaedia of Islam: Third Edition. Bd.3. Hrsg. Kate Fleet, Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas and Everett Rowson. Leiden 2013. 95–96.
—; Kıral, Filiz. „Doğu Grubu Ağızlarında –miş ve imiş“. Türk Dilleri Araştırmaları 20 (2010/2012). 167–174.
—. „Erzurum Ağızlarında Ermenice Ödünç Sözcükler“. Türk Dilleri Araştırmaları 19 (2009/2012). 89–106.
—; Erdal, Marcel; Nevskaja, Irina (Hrsg.). Historical, Areal and Typological Aspects of South Siberian Turkic. (Turcologica 94). Wiesbaden 2012.
—. „The conditional in South Siberian Turkic.“ Historical, Areal and Typological Aspects of South Siberian Turkic. Hrsg. Marcel Erdal, Astrid Menz, Irina Nevskaya.Wiesbaden 2012. 59–74.
