Güfte Mecmualarının Osmanlı Tarihyazımına Katkısı

‘Güfte Mecmuası’ makam, usûl, beste türü, bestekâr ismi gibi atıflardan birini yahut birkaçını kullanmak suretiyle, mündericâtındaki şiirlerin bestelendiğini gösteren şahsî derlemelerdir. Güfte mecmuaları, mecmuayı toplayan kişinin, melodisini hafızasında sakladığı eserleri, yeri geldiği zaman ona başvurarak okumasını temin eder.

Güfte mecmualarının Osmanlı musiki tarihi bakımından en büyük önemi, meşk yöntemiyle üstaddan çırağa aktarılagelmiş ve 19. ile 20. yüzyıllarda notaya alınmış olan sözlü musiki eserlerinin, hangi bestekârlar tarafından bestelendiğini ortaya koymasıdır. Çoğunlukla bu bilgiler de eserle beraber aktarılsa da, kimi zaman karışıklıklar olmuş, eserlerin kimin bestesi olduğu hususunda yanlış bilgiler verilebilmiştir. Bu yanlışlıkları, çoğu kere, eserin bestelendiği devre ait diğer mecmualardaki bilgilerle mukayese ederek düzeltmek mümkündür.

Güfte mecmualarında, bugün bestesi kayıp olan binlerce eserin güftesiyle beraber, isimleri günümüzde tamamen unutulmuş olan yüzlerce bestekârın ismine rastlanabilir. Bu isimlerin incelemesi musiki tarihinin aydınlatılabilmesine hizmet eder. Güfte mecmuaları, arşiv belgeleri ve biyografi kaynaklarıyla birlikte okundukça, bestekâr hayatları hakkındaki araştırmalar yeni bir cephe kazanmaktadır. Mecmualardaki makam ve usûl isimleri, hangi devirde hangi makam ve usûllerin daha yaygın olduğunu gösterir. Güfte mecmuaları aynı zamanda Türk Edebiyatı tarihinin de vazgeçilmez kaynaklarındandır. İçerdikleri kimi güfteler, hiçbir divanda, şiir mecmuasında bulunmayabilir. Bilhassa şarkı türünde bestelenmiş eserlerin güfteleri çoğu zaman sadece bu mecmualardan elde edilebilir.

Harun Korkmaz 2011’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi. 2014 yılında Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi Ana Bilim Dalı’nda Prof. Dr. Zeynep Tarım danışmanlığında yüksek lisansı tamamlayarak aynı ana bilim dalında doktoraya başladı. Güfte mecmuaları üzerine bir doktora tezi hazırlamaktadır. 2013 yılından beri İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde bulunan, Hüseyin Sadeddin Arel’e ait arşivin tasnif ve kataloglama çalışmalarını nihayete erdirmiştir. Musiki tarihi sahasında Murat Bardakçı’dan istifade etmiş, Leonidas Asteris’ten şan, M. Doğan Dikmen’den Klasik Türk Musikisi repertuvarı dersleri almıştır. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’ndeki Musiki Yazmalarının Kataloğu ve Mûsikînin Diyârbekri – Klasik Türk Musikisinde Diyarbekirli Bestekârlar isimli iki kitabı yayınlanmıştır.